Een schrijfster die op een roze fiets naar Griekenland gaat, waarover ik allerlei al dan niet ware verhalen hoor over haar verhouding met Moravia en anderen… Ik ben misschien ouderwets in die dingen, maar hoge hakken en een sterk extravert gedrag, zijn niet de dingen die mij van tevoren al innemen voor een schrijfster. Maar goed, ik pakte in een antiquariaat ‘Schimmenrijk’ op en begon de flaptekst te lezen. Wervende tekst natuurlijk, het is de bedoeling dat je na het lezen van de blurb het boek meeneemt naar de kassa. Toch was dat wat gebeurde.
Het verhaal gaat over een Nederlandse vrouw die in Italië woont en haar vriend onder raadselachtige omstandigheden verliest. Ze besluit zijn geboortegrond te bezoeken om zo de gebeurtenissen en haar verdriet onder ogen te zien. De vriend, Lorenzo is archeoloog en gespecialiseerd in de Etruskische cultuur. In het gebied waar hij is opgegroeid zijn grafsteden, necropolissen. Hij is een tijdje meegegaan met een vriend die illegale opgravingen doet net als andere tombaroli, maar uiteindelijk vindt hij dat die vondsten in de musea thuishoren en niet via vreemde omwegen terecht moeten komen in de huizen van rijke particulieren. Op haar tocht komt de hoofdpersoon Lisa de vriend van Lorenzo tegen, Antero en ze maakt kennis met Angela, een vriendin, niet de vriendin. Beiden zijn actief met opgravingen voor eigen gewin, al wordt het al lezend duidelijk dat het om kleinigheden gaat, de grote vondsten zijn al lang geleden gedaan. Ook blijkt dat de tombaroli een sterke binding hebben met de graven. Lisa wordt meegenomen naar graven waar niets te halen valt, maar waar prachtige muurschilderingen te zien zijn. In de loop van het verhaal raak je als lezer nauw betrokken bij de Etruskische cultuur, dankzij hun graven, en de geheimzinnige wegen door de necropolissen. De mensen uit de streek, die zich eerder Etrusk dan Italiaan voelen, zorgen ervoor dat Lisa meer en meer een band voelt met de omgeving waarin de geschiedenis nog zo duidelijk een rol speelt.
De dood speelt in de roman een hoofdrol. Lorenzo’s dood die door sommigen is weggezet als een zelfmoord, de manier waarop de Etrusken de dood met het dagelijks leven hadden verweven, en de dood in zijn algemeenheid, die je familie en vrienden kan ontnemen. Voor Lisa is het slecht te geloven dat haar vriend die vol plannen zat, zelfmoord gepleegd zou hebben terwijl zij voor een kort verblijf in Nederland was. Hij had haar nog zo enthousiast uitgenodigd om samen de reis te maken die zij nu in haar eentje onderneemt. De gedachte aan zelfmoord roept bij Lisa de vraag op waarmee alle achterblijvers blijven zitten: was ik het niet waard om voor verder te leven? Voorzichtig probeert Lisa bij bekenden van Lorenzo uit te vinden of er iets anders gebeurd kan zijn.
Lisa en Angela kunnen goed met elkaar overweg, ze vinden steun bij elkaar. Als ze op een gegeven moment naar Rome terug moet, gaat Angela mee om zich aan te sluiten bij de fiumaroli die in beschutte stukken van de Tiber aan het werk zijn. Het zijn een soort strandjutters die in het water en de modder zoeken naar scherven, munten, wat klein vaatwerk. Het is niet iets waar je rijk van wordt, eerder een soort verslaving waarbij het vinden van een stuk gekleurd glas waarin de kop van een Romeinse keizer is te herkennen, tot grote vreugde leidt. En een klein bedrag van de tussenhandel, of van de helers zou je kunnen zeggen. Steenbeek brengt de werelden van tombaroli en fiumaroli op een invoelende, warme manier tot leven. En intussen blijft het thema dood in vele vormen meespelen. Hier en daar kwam ik wel een paar zinnen tegen die andere schrijvers net iets beter gecomponeerd zouden hebben, maar meer als een kanttekening levert dat niet op.
Ik heb mijn vooroordeel bijgesteld over de onwaarschijnlijke combinatie van uitbundige vrouwelijkheid, hoge hakken, een knap smoel en een goed geschreven roman. Voor Rosita Steenbeeks ‘Schimmenrijk’ is het gewoon een vooroordeel dat van tafel mag.
Uiteindelijk krijgt Lisa toch meer te horen over de dood van Lorenzo en in het hele proces van rouw en omgang met de dood speelt Lisa’s vriendin Heleen een belangrijke rol. Over haar en de bijbehorende verhaallijn heb ik niets gezegd; ook als je dit blog hebt gelezen, moet de roman je het plezier geven dat je hebt als je goed een boek voor het eerst en onbevangen leest.
keesschrevel 